پیشینه تاریخی و تأسیس
در سال 1950 باید ریشههای اولیه فتح را جستجو کرد، هر چند در داخل فلسطین عدهای از جوانان سال 1959 گردهم جمع شدند و خواستار تشکیلاتی به منظور تبلیغات و فعالیتهای سیاسی گردیدند. برخی از اعضای اولیه فتح، سران مؤثر اخوان‌المسلمین بودند که در دهه 1950 فتح را تأسیس کردند. بعدها رهبری فتح را عرفات بعهده داشت.
برخی از اعضای فتح در جنگهای 49- 1948 در مقابل صهیونیسم شرکت داشتند، و برخی در جنگ 1956 با سربازان مصری علیه مهاجمان جنگیده بودند.
اصول و آرمان
نظریه "فلسطیننا " اصول و دیدگاه فتح را نسبت به آزادی فلسطینی و برخورد با کشورهای عربی چنین مطرح ساخت:
1.بازگرداندن فلسطین تنها از راه قهر نظامی امکانپذیر است
2. یک جنگ سرنوشتساز ایجاب میکند که ایدئولوژیها و اصول خشک و جامد کنار نهاده شود، تا بتواند کلیه نیروهای انقلابی فلسطین را جذب نماید.
3. حکومت‌های عرب، منافع منطقه‌ای خود را بر رویارویی با دشمن اسرائیلی ترجیح میدهند، از اینرو تمایل دارند که به فلسطینیها اجازه دهند عملیات خود را از کشورهای آنها هدایت کرده و پشتیبانی کنند.
استقلال عمل در فتح
فتح با همان سرعت سیاسی و نظامی که عمل میکرد رشد مینمود، با استقلال عمل، اصول سوسیالیسم را نپذیرفت اصولی که به دست عبدالناصر و حزب بعث عراق و سوریه در جهان عرب بنیان نهاده شده و جنبشها ملزم به پیروی از آن بودند. با این استقلال عمل، حمایت برخی از اعراب را متوجه خود کرد. جمال عبدالناصر بعد از نبرد کرامه از فتح حمایت کرد.
فتح تا پاییز 1970 حدود ده هزار نیروی مسلح در اختیار داشت. در فوریه 1969 ریاست ساف را به دست گرفت و عرفات را بعنوان رئیس کمیته اجرایی ساف انتخاب نمود.
موضوع فتح در مقابل صهیونسم
فتح از هنگام تأسیس، خود را تنها به صورت یک جنبش آزادی‌بخش ملی و انقلابی مطرح کرده و بخشی از آن در گرو پایبندی و استراتژی کار مسلحانه در داخل سرزمین اشغالی باقی ماند.
موشه دایان وزیر دفاع اسرائیل هنگام ارزیابی فعالیت مقاومت فتح، در برابر پارلمان اسرائیل در روز 25 ژانویه 1968 اظهار داشت که : از جنگ ژوئن تاکنون 21 اسرائیلی کشته و 76 نفر بر اثر عملیات فتح مجروح شده‌اند و 128 عملیات در اسرائیل به وقوع پیوسته.
روابط با اعراب و منابع مالی
روابط فتح با کشورهای عربی و اروپائی بواسطه گسترش عملیات نظامی علیه اسرائیل در وضعیت پیچیدهای قرار دارد. ولی با اتکاء به افراد خبره خودی حمایتهای اعراب را بخود جلب کرده است.
بیشترین کمکهای مالی را همراه با اعتبار سیاسی، از چین و شوروی پذیرا است.
بررسی وضعیت فعلی
پس از جنگ 1973 انشعابی در فتح صورت گرفت که اکثریت به رهبری عرفات یکسو و چند تن به رهبری ابونضال در سوی دیگر قرار گرفتند. انشعاب دیگر در 1983 بوسیله سرهنگ ابوموسی در فتح بوجود آمد.
از لحاظ قدرت و نفوذ بقول شلح دبیر کل جنبش جهاد اسلامی، فتح، در مرتبه اول قرار دارد.
نقد و نتیجه
عملکرد گذشته فتح نسبت به دشمن اشغالگر و نیروهای جهادی قابل ستایش و ارج نهادن به خط مقاومت است. اما نباید غافل ماند که فتح از ماهیت اخوانیاش در طول حیات نظامی و سیاسی در صحنه فلسطین فاصله گرفته و اکنون به شکل یک سازمان ناسیونالیستی عمل میکند. قرار گرفتن یاسر عرفات در هرم قدرت این حزب و 3 انشعاب عمدهای که در آن پدید آمد از رونق فتح کاسته، و او را به ضعف و ناکامی نسبی کشانید. همنوایی با انتفاضه امروز، موجب نفوذ فتح و قرار گرفتن در معرض ترور و فشار میگردد. رویارویی با اسلامگرایان و سازش رهبر آن در چگونگی صعود و سقوط فتح نقش اساسی دارد که درایت و صداقت این حزب را میطلبد.
منبع خبرگزاری فارس به نقل از بانک مقالات جهان اسلام
