صهیون در زبان عبری به معنای کوه پر آفتاب یا خشک، و نیز نام کوهی در جنوب غربی بیت المقدس است. کوه صهیون زادگاه و آرامگاه داوود(علیه السلام) و جایگاه سلیمان نبی(علیه السلام) بود. گاه این واژه نزد یهودیان به معنای شهر قدس، شهر برگزیده، شهر مقدس آسمانی به کار می رود.1 و صهیونیست در لغت به معنی دل باخته کوه صهیون می باشد.2
و صهیونیسم مسلک گروهی است که طرفدار سلطه و نفوذ یهودیان بر اقوام و ملل دیگرند.3 نهضتی که از اواخر قرن نوزدهم به منظور ایجاد میهن یهودی در فلسطین پدید آمد؛نهضتی مایه گرفته از آرمان مسیحایی طایفه بنی اسرائیل برای رسیدن به ارض موعود و تشکیل ملت و دولتی واحد است.4 در طول تاریخ واژه صهیونیست در دو عرصه مذهبی و سیاسی کاربرد داشته است. صهیونیسم مذهبی اغلب به وسیله عرفای یهودی بیان شده و بزرگ ترین آرزوی آن ها،قیام یهودیت بود. بر اساس این اصل در هنگام ظهور قائم در اخرالزمان، سلطنت خداوند بر تمام بشریت به سوی سرزمین ابراهیم و موسی(علیه السلام) حرکت خواهندکرد. در قرن نوزدهم"عشاق صهیون" با هدف ایجاد یک کانون روحانی جهت نشر عقاید و فرهنگ یهودی در سرزمین صهیون تشکیل شد. این جنبش هرگز رفتاری دال بر علاقه به درگیری بین جوامع یهودی و جوامع عرب (مسلمان با مسیحی) پیش نگرفت.5
بنابراین دیدگاه، صهیونیست به کسی اطلاق می شود که به عشق صهیون تارک زندگی دنیا شده و با زندگی رهبانی و ترک زندگی مادی به برگزاری  نماز و مراسم گوناگون در آن مکان مقدس می پردازند. بدین جهت مهاجران یهود وقتی در صهیون استقرار می یافتند کار نمی کردند و امور زندگی شان از طریق صدقه های اقلیت های یهودی که از اکناف جهان بر آنها می فرستادند تأمین می شد و زندگی در فلسطین یک عمل معنوی به شمار می رفت و نه یک کار دنیوی؛که پاداش آن هم در آخرت خواهد بود.6
اما پس از رنسانس و در قرون هفدهم و هجدهم به مرور زمان، صهیونیسم سیاسی متولد شد و به اشاعه و ترویج نگرش های نژاد پرستانه،مبنی بر برتری و رجحان قوم یهود بر سایر اقوام مبادرت کرد. این تبلیغات سبب شد در اواخر قرن نوزدهم واژه صهیونیست به کسی اطلاق شود که یهودیان را نژاد اصیل و قوم برتر می دانستند و معتقد بودند که خداوند بنی اسرائیل را بر سایر ادیان برتری داده و حاکمیت بر کره زمین را به آنان واگذار نموده است.7
صهیونیست های سیاسی با این نگرش نژادی و برتری طلبی های قومی،سرزمین فلسطین را "ارض موعود" قلمداد کردند و خواستار شکل گیری ملت یهود و ایجاد دولت بنی اسرائیل در ارض موعود شدند.بنابراین در اواخر قرن نوزدهم نام فلسطین را به اسرائیل تغییر دادند و یهودیان را به مهاجرت به فلسطین تحت نام سرزمین موعود ترغیب و تشویق کردند و اکنون پس از گذشت سال ها از اعلام موجودیت رسمی و علنی صهیونیسم جهانی، این واژه مصداق بارز نژاد پرستی، اشغال گری، تجاوز، ظلم، ستم، بیداد، استثمارگری، زورگویی، فریب کاری و غصب سرزمین های متعلق به سایر کشورها و استعمار و سلطه گری می باشد.8
به طور کلی جنبش صهیونی، یک جنبش  ملی محسوب می شود و لذا حتی بین یهودی ها، مخالفینی دارد و مقدسین معتصب یهود معتقدند که مراجعت به ارض موعود باید به کمک مستقیم خداوند و مباشرت انبیا صورت بگیرد، نه به دست رجال سیاسی و عوامل غیر روحانی.9
منابع
1. مرتضی شیرودی،"مبانی سیاسی- اجتماعی صهیونیسم"، کتاب نقد، سال هشتم، ش 32، پاییز 1383، ص 39
2. حسن واعظی، نبرد نابرابر، تهران: سروش،1379، ص 11
3. علی اکبر دهخدا، لغت نامه دهخدا، ج ص- ض، تهران: سیروس، 1320، ص 39
4.علی جدید بناب،عملکرد صهیونیست در برابر جهان اسلام، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1382، ص 22
5.روژه گارودی، پرونده اسرائیل و صهیونیسم سیاسی، نسرین حکمی،چ2، تهران:وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،1369،ص5
6.عبدالوهاب المسیری،صهیونیسم،لواء رودباری، تهران: موسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، 1374، ص7
7.این که بگوییم صهیونیسم پدیده ای است تازه، سخن کاملاً بی اعتبار و نادرستی است. صهیونیسم در ماهیت امر، حرکتی است در سراسر تاریخ یهود. هر یهودی که قوم و خون و نژاد خود را برتر می دانسته و برای بازگشت به اورشلیم همه گونه می کوشیده و آرزوی حکومت جهانی داشته، یک صهیونیست بوده است. این گونه کسان در همیشه تاریخ، از همان قماش بوده اند که امروز یهودیان صهیونیست، همین ها هستند که بدون کمترین اعتقاد به دین، خدا و معاد و پیامبر وحی به مطامع خود رنگ دینی زده و از احساسات مذهبی یهودیان سوء استفاده کرده اند و همه کوشش آن ها این است که توده ی یهود را به مطامع و اغراض خویش بیالایند.
سامری گوساله ساز و گوساله پرست، یهودیان بنی قریظه، سعدالدوله وزیر یهودی مغولان، دیزرائیلی نخست وزیر انگلستان، روچیلدها، راکفلرها و... و امثال این ها صهیونیست هایی هستندکه قبل از پیدایش اصطلاحی صهیونیسم،روی تاریخ را با خباثت های نژاد پرستانه خود آلوده اند. به هر حال اصطلاح "صهیونیسم" پس از برگزاری اولین کنگره علنی صهیونیست ها در 1897 رایج شد و همین تاریخ و رواج اصطلاحی آن باعث نوعی حکم ضمنی هم شد که صهیونیسم پدیده ای است جدید و زاییده امپریالیسم.
(ر.ک: شمس الدین رحمانی، تصویر آینده، تهران: چاپ و نشر سازمان تبلیغات، 1369، ص43)
8.حسن واعظی، همان، ص11
9.زهرا سماواتی، سلطه رسانه ای صهیونیسم در آمریکا، تهران: عروج، 1383، ص27
(ر.ک: فاطمه قهرمانی سعیدلو، بررسی عملکرد صهیونیسم در عرصه ی فرهنگ و اجتماع بعد از انقلاب اسلامی،1386)